Viseu

Viseu
urbo de Portugalio • municipo de Portugalio
Flago	Blazono
Administrado
Ĝemelurboj Lublino • Areco • Ciudad Rodrigo • Ĥaskovo • Marly-le-Roi • Oviedo • Santa Maria da Feira • São Filipe • Cantagalo • Matola • Aveiro • Abiĝano • Campinas • São Filipe • Rio-de-Ĵanejro • Cascais vd
Poŝtkodo	3500–3519
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	99 274  (2011) [+]
Loĝdenso	196 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	40° 39′ N, 7° 55′ U (mapo)40.6575-7.9138888888889 [+]
Alto	476 m [+]
Areo	507 km² (50 700 ha) [+]
Horzono	UTC±00:00 [+]
Viseu (Portugalio) DEC Viseu Situo de Viseu
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Viseu [+]

Viseu estas urbo de Portugalio. La urbo estas la administra centro de la distrikto Viseu, situanta en la Centra regiono kaj la subregiono Viseu Dão-Lafões. Ĝi havas 100 000 loĝantojn kaj estas la ĉefurbo de la antikva provinco Beira Alta.

Ĝi estas sidejo de la municipo Viseu kiu havas totalan areon de 507,10 km², 100 237 loĝantojn (2021) kaj loĝdensecon de 196 loĝantoj por km², subdividita en 25 fregezioj. La municipa teritorio limas norde kun Castro Daire, nordoriente kun Vila Nova de Paiva, oriente kun Sátão kaj Penalva do Castelo, sudoriente kun Mangualde kaj Nelas, sude kun Carregal do Sal, sudokcidente kun Tondela, okcidente kun Vouzela kaj nordokcidente kun São Pedro do Sul.

Historio

Statuo pri Viriato, luzitana heroo, ĉe parko de Viseu.

La originoj de Viseu venas de epoko de kastrumoj. Je la romiigo, Viseu graviĝis, eble pro la interkruciĝo de romiaj ŝoseoj de kies ekzistado restas nur mejloŝtonoj: du en Reigoso (Oliveira de Frades), du pliaj en Benfeitas (Oliveira de Frades), unu en Vouzela, du en Moselos (Campo), unu en São Martinho (Orgens), unu en la urbo (en Rua do Arco), alia en Alcafache (Mangualde) kaj du pliaj en Abrunhosa (Mangualde); ekzistas aliaj, sed pro manko de skribaĵoj, de dubinda origino. Tiuj mejloŝtonoj liniiĝas en akso ŝajne koresponda al la ŝoseo Emerita, kiu interligiĝis kun la akso Olisipo-Cale-Brakara. Eble tial oni povas kompreni la konstruadon de defenda strukturo oklatera, de 2 km de perimetro - nomita Cava de Viriato.

Viseu estas ligita al la figuro de Viriato, ĉar oni kredas, ke eble tiu luzitana militestro naskiĝis en tiu região. En la epoko de visigotoj la urbo iĝis sidejo de diocezo, en la 6-a jarcento. En la 8-a jarcento, ĝi estis okupita de islamanoj, same kiel la plimulto de Iberio; kaj dum la kristana konkero, Viseu estis celo de atakoj kaj kontraŭatakoj inter kristanoj kaj islamanoj. Ĝi estis reloĝata de Hermenegildo Guterres, grafo de Koimbro, ekde la jaro 868, kaj apartenis al tiu graflando ĝis la fino de la 10-a jarcento, pro la ofensivo de Almanzoro. Alfonso la 5-a de Leono kaj Galegio dum la sieĝo al Viseu en 1028 mortis vundita de sago devena de la araba murego. La kristanan konkeron definitivan faris Fernando la 1-a reĝo de Leono, murdinta en 1037 la legitiman reĝon Bermudo la 3-a (filo de Alfonso la 5-a), venkinto de la batalo de Cesar en 1035 (laŭ Kroniko de Gotoj), en 1058.

Eĉ antaŭ la formado de la graflando Condado Portucalense, Viseu estis foje rezidejo de la grafoj D. Teresa kaj D. Henrique kiuj, en 1123 havigis foruon. Ilia filo, nome D. Afonso Henriques, ŝajne naskiĝis en Viseu la 5a de aŭgusto 1109, laŭ historiisto Almeida Fernandes. La duan foruon havigis la filo de la grafoj, D. Afonso Henriques, en 1187, kaj konfirmis D. Afonso II, en 1217.

Interno de la katedralo.

Viseu konstituiĝis kielo senjorlando por la unua fojo la 7an de julio 1340, kiam D. Afonso la 4-a donis ĝin al sia bofilino D. Constança, edziĝinta al sia filo kaj sukcedanto, estonta D. Pedro la 1-a. Je la morto de tiu reĝino, D. Pedro donis la senjorlandon, la 9an de junio 1357, al sia patrino, la reĝino D. Beatriz de Kastelio, vidvino de D. Afonso la 4-a. Kiam ŝi mortis en 1359, la senjorlando de Viseu revenis al la krono, ĝis la 2an de oktobro 1377 la reĝo D. Fernando la 1-a, filo de la menciita reĝino D. Constança, donis ĝin al sia ekstergeedza filino, grafino D. Isabel, kiu estis senjorino de Viseu ĝis 1383 kaj tie konstruigis turon nomitan Paço da Torre (Palaco de la Turo), kie ŝi loĝis kiam ŝi estis en la urbo. Je la dinastia krizo de 1383–1385, la senjorlando revenis denove al la krono, kaj tiel restis ĝis la kreado de la duklando de Viseu en 1415.

En la 15-a jarcento, Viseu estis donita al la Infanto Henriko la Navigisto, kiel parto de la titolo de Duko de Viseu. Estas statuo de tiu infanto, el 1960, sur la rond-irejo alira al la samnoma strato. Lia frato la reĝo, D. Duarte, naskiĝis en Viseu, la 31an de oktobro 1391.

Largo de Santa Cristina en la 19-a jarcento, pentraĵo de António José Pereira.

En la 16-a jarcento, nome en 1513, D. Manuel I renovigis la foruon de Viseu, kaj ĉeestis en la etendo al la aktuala centra zono, nome Rossio kiu tuje iĝis ĉefa renkontiĝejo de la socio, kaj kies unua referenco datas de 1534. En tiu jarcento vivis Vasco Fernandes, grava portugala pentristo kies verkaro estas disigita tra pluraj preĝejoj de la regiono kaj en la Muzeo Grão Vasco, apuda al la katedralo.

En la 19-a jarcento oni konstruis la urbodomon en Rossio, kio translokigis la urban centron, antaŭe en la supra parto. De tie longas ĉefa strato nome Rua Direita, kie estas granda parto de vendejoj kaj mezepokaj konstruaĵoj.

En la 20-a jarcento la loĝantaro duobliĝis el ĉirkaŭ 50 000 loĝantoj ĝis nunaj ĉirkaŭ 100 000.

Submunicipoj

Fregezioj de la municipo Viseu

Ĉefaj vojoj kaj fregezioj de Viseu

Viseu havas la jenajn fregeziojn:

• Abraveses (urba etendo)
• Barreiros e Cepões
• Boa Aldeia, Farminhão e Torredeita
• Bodiosa
• Calde
• Campo (urba etendo)
• Cavernães
• Cota
• Coutos de Viseu
• Fail e Vila Chã de Sá
• Fragosela (urba etendo)
• Lordosa
• Mundão (urba etendo)
• Orgens (urba etendo)
• Povolide
• Ranhados (urba etendo)
• Repeses e São Salvador (urba etendo)
• Ribafeita
• Rio de Loba (urba etendo)
• Santos Evos
• São Cipriano e Vil de Souto
• São João de Lourosa
• São Pedro de France
• Silgueiros
• Viseu (centro)

Vidindaĵoj

Preĝejo de Misericórdia de Viseu.

• Katedralo kaj Muzeo Grão Vasco
• Romia kampadejo Cava de Viriato, nune parko
• Romiaj kaj mezepokaj muregoj de Viseu
• Frumezepoka baziliko
• Preĝejoj de Misericórdia; de Terceiros; de Carmo; de Santo António (Viseu); de Nossa Senhora da Conceição da Ribeira; de São Miguel do Fetal; de Seminário Maior;
• Kapeloj de Nossa Senhora da Vitória (Viseu); de Via Sacra; de Nossa Senhora dos Remédios; de São Sebastião;
• Palaco Paço da Torre de la strato D. Duarte (iama rua da Cadeia, strato de la prizono)
• Domo Casa do Miradouro
• Palacoj Paço dos Três Escalões, nome Museu Grão Vasco; Solar dos Condes de Prime; Solar dos Condes de Treixedo, nune Montepio Geral; de Melos, kvinstela hotelo
• Domegoj de São Miguel; de Rossio; de Henrique Felgar en Cava do Viriato; de Lago en Quinta da Machada (Cava do Viriato); Solar do Vinho do Dão, iama Episkopa Palaco; de Quinta da Cruz; de la Katedralo, Hotel de Charme - Small Luxury Hotel
• Urbodomo; Banco de Portugal
• Muzeoj Casa Museu Almeida Moreira; de religia Arto en la Katedralo; Casa da Ribeira, metiartoj; Eco Museu Torredeita; etongrafia muzeo Casa da Lavoura e Oficina do Linho - Várzea - Calde; Etnografia Muzeo de Silgueiros; Etnografia Muzeo de Vila Chã de Sá; Muzeo de Kvarco; de Historio de la urbo Viseu; Arkeologiejo de Viseu; Quinta da Cruz
• Teatro Viriato; Pavilhão Multiusos de Viseu; Auditório Mirita Casimiro
• Komercejoj Fórum Viseu, Viseu Retail Park kaj Palácio do Gelo
• Parkoj de Aguieira; Linear de Pavia; de Fontelo; Aquilino Ribeiro
• Ĝardenoj das Mães (de la patrinoj); de Santa Cristina; Santo António; de Paço dos Bispos; Tomás Ribeiro
• Fontano das Três Bicas

Bildoj

• 
  Fasado de la katedralo
• 
  Muzeo Grão Vasco, iama Seminario, Krucmonumento kaj katedralo
• 
  Teatro Viriato
• 
  Kin-klubo de Viseu
• 
  Dom-Muzeo Almeida Moreira
• 
  Fasado de la Palaco do Gelo
• 
  Interno de la Palaco do Gelo
• 
  Palaco do Gelo
• 
  Komercejo Fórum Viseu
• 
  Funikularo de Viseu
• 
  Funikularo, kaj preĝejo de Misericórdia fone
• 
  Fonte das Três Bicas - Viseu
• 
  Parko Aquilino Ribeiro
• 
  Placo kaj statuo de la reĝo D. Duarte - Viseu
• 
  Interretejo
• 
  Hospitalo

Preĝejoj

• 
  Katedralo de Viseu
• 
  Preĝejo Misericórdia
• 
  Preĝejo Carmo - Kapelo de Santa Cristina
• 
  Konvento de Néris - Granda seminario
• 
  Kapelo de Sankta Sebastiano
• 
  Preĝejo de Santo António
• 
  Kapelo de Nossa Senhora dos Remédios
• 
  Preĝejo de São Miguel de Fetal
• 
  Preĝejo de São Francisco do Monte
• 
  Preĝejo de Mundão
• 
  Preĝejo de Santos Evos
• 
  Preĝejo de São Francisco aŭ dos Terceiros

Monumentoj

• 
  Kastrumo de Santa Luzia
• 
  Monumento de Viriato, antaŭ Cava do Viriato
• 
  Funebra monumento Mamoa 1 de Lameira do Fojo
• 
  Porta do Soar
• 
  Tabulo ĉe Porta do Soar
• 
  Porta dos Cavaleiros
• 
  Paço da Torre kaj fenestro de manuelisma stilo (malantaŭ la ruĝa vertikala tubo)
• 
  Casa do Miradouro
• 
  Solar dos Peixotos
• 
  Solar de la grafoj de Prime
• 
  Blazondomo en Rua 5 de Outubro

Fregezioj

• 
  Abravezes
• 
  Torredeita
• 
  Akvorezervejo de Calde ĉe la rivero Vouga
• 
  Povolide
• 
  Ribafeita
• 
  Silgueiros

Gravaj lokanoj

• Duarte la 1-a
• Grão-Vasco
• João de Barros

Eksteraj ligiloj

• oficiala retejo de la Municipo Viseu
• oficiala fejsbukejo de la Municipo Viseu
• oficiala loko de la Municipo Viseu en Twitter