Kamfeno
| Kamfeno | ||||
-camphene.svg)
| ||||
| ||||
| Alternativa(j) Nomo(j) | ||||
| ||||
| Kemia formulo | C10H16 | |||
| PubChem-kodo | 66216 | |||
| ChemSpider kodo | 6364 | |||
| CAS-numero-kodo | 79-92-5 | |||
| Karakterizaĵoj | ||||
| Aspekto | kristaleca solidaĵo | |||
| Refrakta indico | 1,4402 | |||
| Molmaso | 136.23 g·mol−1 | |||
| Smiles | C1(=C)C(C)(C)C2CC1CC2 | |||
| Denseco | 0,842 g/cm3 | |||
| Fandopunkto | 51 °C (124 ℉; 324 K) | |||
| Bolpunkto | 159 °C (318 ℉; 432 K) | |||
| Akva solvebleco | tre malmulte solvebla | |||
| Ekflama temperaturo | 40 °C (104 ℉; 313 K) | |||
| Mortiga dozo (LD50) | 5000 mg·kg−1 (buŝe, muso) | |||
| Sekurecaj Indikoj | ||||
| Riskoj | R11 R36/37/38 R50/53 | |||
| Sekureco | S16 S25 S26 S29 S37/S39 S57 S60 S61 | |||
| Pridanĝeraj indikoj | ||||
| Danĝero
| ||||
| GHS etikedigo de kemiaĵoj[1][2] | ||||
| GHS Damaĝo-piktogramo |
| |||
| GHS Signalvorto | Damaĝo | |||
| GHS Deklaroj pri damaĝoj | H226, H228, H319, H400, H410 | |||
| GHS Deklaroj pri antaŭgardoj | P210, P233, P240, P241, P242, P243, P264, P273, P280, P303+361+353, P305+351+338, P337+313, P370+378, P391, P403+235, P501 | |||
(25 °C kaj 100 kPa) | ||||
La kamfeno estas ducikla unuterpeno, preskaŭ tute nesolvebla en akva medio, tamen, tre solvebla en ordinaraj organikaj solvaĵoj. Ĝi estas tre volatila en meditemperaturo kaj posedas fortegan akregan odoron. Krom tio, ĝi estas konstituanto de pluraj esencoleoj, same kiel terebintino, cipresoleo, kamforoleo, citronelalo, oleo de oranĝofloroj aŭ nerolo, zingibroleo, kaj Valerianoleo.
La kamfeno same uzatas en la preparado de parfumoj kaj odorhavaĵoj kaj kiel gustiga aldonilo por la manĝaĵoj. En la antikveco, ĝi estis uzita meze de la 19-a jarcento, kiel brulaxjo por lampoj, tamen ĝia uzo estis limigita pro ties eksplodebleco. Industrie, la kamfeno estas uzata en la kamforestigo, produktado de insekticidoj same kiel la poliklorokamfeno, preparado de terinono (komponaĵo de la mergoleo por mikroskopio), kaj produktado de odorhavaj substancoj tiel kiel izobornila acetato, cedrolo, musterono[3], santalidolo[4].
Metodo pri preparado[redakti | redakti fonton]
La kamfeno estas industrie produktebla ekde ties plej abunda kombinaĵo, la alfa-pineno[5], per heterogena kataliza izomerigo[6] laŭ normala premo kaj temperaturoj malpli altaj ol 100 °C. Fine, ĝi estas izolita pere de frakcia distilado sub reduktita premo.
Kelkaj plantoj entenas ĉi-komponaĵon samkiel Kaempferia rotunda[7] kaj la Kaempferia angustifolia[8].
Literaturo[redakti | redakti fonton]
- Thieme Römpp
- Sigma-Aldrich
- The Chemistry of Fragrances: From Perfumer to Consumer, Charles Sell
- A Fragrant Introduction to Terpenoid Chemistry, Charles Sell
- Environmentally Benign Catalysts: For Clean Organic Reactions, Anjali Patel
- Monographs on Fragrance Raw Materials: A Collection of Monographs Originally ..., D. L. J. Opdyke
Izomeroj de la kamfeno[redakti | redakti fonton]
-
-
-
Kareno -
-
-
α-Ocimeno -
-
-
Sabineno -
Sintino -
-
Tuistano -
Tuĵeno
-Limonen.svg)
-alpha-pinene-3D-balls.png)
-Sabinene_Structural_Formulea_V.1.svg)
Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]
-
-
-
-
-
-
-
-
Nerololeo -
Santalidolo -
-
_2.png)
-(-)-Borneol_Structural_Formulae_V.2.svg)
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Carl Roth
- ↑ PubChem
- ↑ Химия и Химическая Технология, Kemio kaj kemia teknologio.
- ↑ The Chemistry of Fragrances: From Perfumer to Consumer, Charles Sell
- ↑ The reactions of [alpha-terpinene, camphene and [alpha]-pinene with formaldehyde], Jimmy Dale Meador
- ↑ Heterogeneous Catalysis and Fine Chemicals IV, H.U. Blaser, A. Baiker, R. Prins
- ↑ World Spice Plants: Economic Usage, Botany, Taxonomy, Johannes Seidemann
- ↑ The Lone Star Gardener's Book of Lists, William D. Adams, Lois Trigg Chaplin
