Anton Bettelheim
| Anton Bettelheim | ||
|---|---|---|
 Anton Bettelheim; ĉ. 1930
| ||
| Persona informo | ||
| Naskiĝo | 18-an de novembro 1851 en Vieno | |
| Morto | 29-an de marto 1930 (78-jaraĝa) en Vieno | |
| Lingvoj | germana vd | |
| Ŝtataneco | Aŭstrio vd | |
| Familio | ||
| Gefratoj | Caroline Gomperz-Bettelheim vd | |
| Edz(in)o | Helene Bettelheim vd | |
| Profesio | ||
| Okupo | ĵurnalisto • tradukisto • verkisto • literaturkritikisto • literaturhistoriisto vd | |
| Verkado | ||
| Verkoj | Biographisches Jahrbuch und Deutscher Nekrolog vd | |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Anton BETTELHEIM (naskiĝinta la 18-an de novembro 1851 en Vieno, mortinta samloke la 29-an de marto 1930) estis aŭstra juristo, literaturhistoriisto, tradukisto kaj verkisto. Lin edzigis la literatursalonistino Helene Gabillon naskonte du filojn kaj filinon.[1]
Vivo[redakti | redakti fonton]
Estante filo de hungardevena komercisto, li ekstudis en 1869 ĉe la universitato de Vieno kaj doktoriĝis pri jursciencoj en 1873. Post longa restado en Munkeno (kun altlerneja okupiĝo pri historio, literaturhistorio kaj filozofio) li vojaĝis tra Franclando, Anglujo kaj Hispanujo. De 1880 Bettelheim estis felietonisto ĉe Neue Freie Presse (Vieno), Deutsche Zeitung (Vieno; grandgermania orientiĝo) kaj Münchner Allgemeinen Zeitung (Munkeno). En 1917 li estis nomumita profesoro.
Frue li forlasis juraĵojn kaj tute dediĉis sin al historiĵoj. Lia esplortalento kaj multaj konoj igis, ke per la eldonado de Biographisĉe Blättern (2 volumoj, 1895/96) kaj de la kolekto Führende Geister (1890 ĝis 1897) li malhelpis la mankon de biografileksikonoj.
Post ol li estis vokita ĉefredaktisti ĉe Allgemeine Deutsche Biographie (ADB; 1907-09) li iĝis la plej grava reprezentanto en la kampo de leksikografibiografio post Rochus von Liliencron. Inter 1897 kaj 1917 li kontinuigis la komunutilan agadon per la faro de Biographisches Jahrbuch und Deutscher Nekrolog. En 1923 li ekigis laborojn ĉe nova fakkolektaro titolita Neue österreichische Biographie en kies estigkomisiono li ĉefis ĝismorte.
Krome li kreis fundamentajn biografiojn (i. a. Ludwig Anzengruber, 1891; Marie von Ebner-Eschenbach, 1900/1920; Ferdinand von Saar, 1908; Karl Schönherr, 1928) kaj brile eldonis aĵojn de Ludwig Anzengruber (1920, en 14 volumoj) kaj leterinterŝanĝojn (Anzengruber, 1901; Louise von François kaj Conrad Ferdinand Meyer, 1905; princino Marie zu Hohenlohe kaj F. von Saar, 1910).
Aliaj verkoj[redakti | redakti fonton]
- Beaumarchais, 1886
- Volkstheater und Lokalbühne, 1887
- Die Zukunft unseres Volkstheaters, 1892
- Acta Diurna, Wien 1899
- Biographenwege, 1913
- R. v. Liliencron, 1917
- Neue Gänge mit Anzengruber, Wien 1919
Fonto[redakti | redakti fonton]
- Vancsa, Kurt: "Bettelheim, Anton". Ĉe: Neue Deutsche Biographie 2 (1955), p. 194-195 (tie ĉi interrete)